تأثیر پسازبان در تغییر ساختارهای زبانی و فرهنگی دورۀ پست‌اومانیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیّات تطبیقی ، دانشگاه بلیج، استانبول، ترکیّه

چکیده

انسان صنعتی سعی دارد با ورود به عصر دیجیتال و آگاهی ازیک‌سونگری اومانیسم، نگاه خود را نسبت به جهان گسترش ‌دهد و در این راه نیاز به تغییر زبان دارد. آلستر پنی کوک در کتاب زبان‌شناسی کاربردی پسا‌انسان‌گرا (2016) تعریف تازه‌ای از مفهوم زبان ارائه داده است که در ایران تازگی دارد و متأثّر از نگرش پسااومانیستی و ریشه‌های پدیدارشناسانه و مباحث شناختی به‌ویژه بدن‌مندی است. در این نگاه، زبان تنها ابزار ارتباطی و خاصّ انسان نیست، بلکه انسان با دخالت تمام حواسّ پنجگانه در تعامل با انسان های دیگر و حیوان و گیاه و اشیا به سر می‌برد و همۀ آنها در درک و دریافت و شناخت او اثر می‌گذارند. پژوهش حاضر که با هدف تغییر زبان به‌منزلۀ تغییر نگرش به روشی توصیفی-تحلیلی انجام شده در پی پاسخ به این دو پرسش اساسی است که پسازبان چه تغییری در مفهوم سوسوری زبان ایجاد کرده است و این تغییرات چه تأثیری بر ساختارهای اجتماعی و فرهنگی دارد. نتایج حاصله مبتنی بر آن است که پسازبان در زبان شناسی کاربردی پساانسان‌گرا، تعریف جدیدی از زبان ارائه می‌دهد که مانند زبان‌شناسی سوسور مبتنی بر رابطۀ بین‌الاذهانی اشخاص و اتّکا به زبان معیار نیست، بلکه سعی دارد ارتباط زبانی بین انسان و اشیا و غیرانسان را به گونه‌ای برقرار کند که منجر به درک و تعامل عمیق‌تر و نوعی هم‌پیوندی بین همۀ موجودات کرۀ زمین شود تا از این راه به جبران خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از عصر صنعتی سرمایه‌داری اومانیستی و برقراری عدالت بین گونه‌های انسانی، زبانی و غیر‌انسانی بپردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
بهار و تابستان 1402 به یاد دکتر کورش صفوی (1335-1402)
شهریور 1402
صفحه 201-223
  • تاریخ دریافت: 23 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 25 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 25 شهریور 1402