بررسی استعاره‌های فضایی یأس و امید در چهار رمان چهار دهه اخیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان شناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی،قم، ایران

2 استادیار زبان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار آموزش زبان انگلیسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

ادبیات در هر دوره‌ای نشان‌دهنده و بازتاب شرایط جامعه از پیشرفت و افول، یأس و امید مردمان بوده است. شادی و غم دو عنصر مهم در زندگی است که تبلور آن در زبان و ادبیات نیز نمود پیدا کرده است. پژوهش حاضر سعی داشته به بررسی استعاره‌های یأس و امید در نمونه‌هایی از ادبیات چهار دهه اخیر و تأثیر جامعه بر آن از میان پرمخاطب‌ترین رمان‌های چهار دهه اخیر بر اساس چارچوب لیکاف (۱۹۸۰) بپردازد. بدین منظور چهار رمان پرمخاطب، از دهه ۶۰ «نخل‌های بی سر»، ۷۰ «روی ماه خدا را ببوس»، ۸۰ «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» و رمان دهه ۹۰ «پاییز فصل آخر است» به شیوه توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. پیکره پژوهش جملاتی از هر چهار رمان است که جداگانه بررسی و استعاره‌های ‌بالا و پایین که حاکی از امید و یأس است استخراج و جداگانه تحلیل گردید. یافته‌ها نشان دادکه در ادبیات هر چهار دهه استعاره‌های پایین بیشتر استفاده شده و بیشترین فراوانی آن در دهه ۹۰ پدیدار گشته و شرایط و فضای جامعه در فرازوفرود این استعاره‌ها مؤثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع فارسی
آرمان، علیرضا (۱۳۹۸). کارکرد نظریّۀ معناشناسی شناختی (استعاره مفهومی و طرح‌واره تصویری) در تحلیل و توصیف ضرب‌المثل‌های فارسیِ به‌کاررفته در متون ادبی. رسالۀ دکتری زبان­شناسی همگانی. دانشگاه حکیم سبزواری.
افق، شیدا (۱۳۹۲). بررسی استعاره در گفتار روزمره زنان و مردان در چارچوب زبان‌شناسی شناختی. پایان‌نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی،. دانشگاه آزاد تهران مرکز.
 
 
راسخ­مهند، محمد (۱۳۸۸). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم، تهران: انتشارات سمت.
عابدی مقدم، هدی (۱۳۸۲). طرح‌واره‌های تصویری در بررسی استعاره‌های زبان فارسی. پایان‌نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
فرید، فرنوش (۱۴۰۰). بررسی استعاره‌های مربوط به کرونا در برخی خبرگزاری‌های فارسی. پایان‌نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
صفوی، کوروش (۱۳۹۰). درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
یوسفی­راد، فاطمه (۱۳۸۲). بررسی استعاره زمان در زبان فارسی: رویکرد معناشناسی شناختی. پایان‌نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تربیت‌مدرس.
References
Evans, V. (2006). The Cognitive Linguistics Enterprise: An Overview. The Cognitive Linguistics Reader. Equinox Publishing Ltd.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A Practical Introduction. Second edition. Oxford University press.
Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live by. University of Chicago Press.
Langacker, R. W. (2008). “Cognitive grammar as a basis for language instruction”. In P. Robinson and N. C. Ellis (Eds.). Handbook of Cognitive Linguistics and Second Language Acquisition. Routledge.
Muller, U. & Overton, W. F. (1998), “How to Grow a Baby: A Reevaluation of Image- Schema and Piagetion Action Approaches to Representation”. Human Development. (Karger AG). 41(2): 71-111.
Parse, R. R. (2022). Metaphor: Meanings and human becoming metaphorical truths. Nursing Science Quarterly, 35(1), 15-19.
Szwedek, A. (2018) “The OBJECT Image Schema.” [In:] Przemysław   Żywiczyński, Marta Sibierska, Waldemar Skrzypczak (eds.). Beyond Diversity: The Past and the Future of English Studies. Berlin: Peter Lang; 57‒89.
Zlatev, J. (2005). “What’s in a Schema? Bodily Mimesis and Grounding of Language”. From Perception to Meaning: Image Schemas in Cognitive Linguistics. Beate Hampe and Joe Grady, eds. Berlin: Mouton de Gruyter, 313-342
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
بهار و تابستان 1402 به یاد دکتر کورش صفوی (1335-1402)
شهریور 1402
صفحه 183-199
  • تاریخ دریافت: 15 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 19 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 19 شهریور 1402