بررسی نقش تغییر ارزش های نشانه-معناشناختی در حکایتی از گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

ارزش و نظام تبادل آن در کنار نظامهای گفتمانی از مباحث با اهمیت در نشانه‌معناشناسی به شمار می ‎روند. این مفاهیم در تعریف نوع روابط افراد و حل بحران های ارزشی در تحلیل‌های نشانه‌معناشناختی نقشی بسزا ایفا می‌کنند. این پژوهش حکایت اول از باب نخست گلستان را به عنوان موضوع بررسی برگزیده و به دنبال شناسایی الگوی نظام ارزشی، چگونگی تغییر ارزش ها و سپس آشکارسازی نقش تغییر ارزش ها در حل بحران های ارزشی موجود در حکایت است. مسئلۀ پژوهش پیش رو این است که آیا تغییر ارزش ها در گلستان به عنوان منبعی تأثیرگذار برای فارسی زبانان منجر به شکل گیری سبک تازه ای از زندگی میان آنان شده است یا خیر. یافته های پژوهش نشان‎گر آن است که سعدی در آفرینش این حکایت از ساز و کار دگرگونی ارزش ها بهره جسته است و درنهایت دگرگونی ارزش‌ها موجب تغییر معنا و نیز حل بحران موجود در حکایت شده اند. این پژوهش با بهره ‎گیری از رویکرد مطرح در نشانه معناشناسی مکتب پاریس، به صورت کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع فارسی
اسکولز، رابرت (1398). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: آگاه. چاپ چهارم.
خراسانی، فهیمه، غلامحسین غلامحسین‎زاده و حمیدرضا شعیری (1394). «بررسی نظام گفتمانی شَوِشی در داستان سیاوش». پژوهش های ادبی. 12(48): 54-35.
سعدی، مصلح‎بن عبدالله (1398). گلستان. تهران: انتشارات خوارزمی. چاپ چهاردهم.
شعیری، حمیدرضا (1386). «بررسی انواع نظام‎های گفتمانی از دیدگاه نشانه‎معناشناختی». مجموعه مقالات هشتمین همایش زبانشناسی ایران. دورۀ 7: 119-106.
شعیری، حمیدرضا (1398). نشانه-معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. چاپ دوم.
شعیری، حمیدرضا (1401) «نشانه‎معناشناسی سبک زندگی». پژوهشهای زبانشناسی: نظریه و کاربرد. 1(1): 170-153.
شعیری، حمیدرضا، حسین­علی قبادی و محمد هاتفی (1388). «معنا در تعامل متن و تصویر؛ مطالعۀ نشانه‎معناشناختی دو شعر دیداری از طاهره صفارزاده». پژوهش‎های ادبی.  6(25): 70-39.
شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی (1388). راهی به نشانهمعناشناسی سیال: با بررسی موردی «ققنوس» نیما. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
عباسی، علی (1395). روایتشناسی کاربردی تحلیل زبانشناختی روایت. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. چاپ دوم.
عباسی، علی و میترا مرادی (۱۳۹۶). «بررسی تولید معنا در نظام گفتمان روایی رمان و اگر حقیقت داشت اثر مارک لوی بر اساس الگوی مطالعاتی گرماس».  نقد زبان و ادبیات خارجی، 14(19): 259-278.
عباسی، علی و هانیه یارمند (1390). «عبور از مربع معنایی به مربع تنشی: بررسی نشانه‎معناشناختی ماهی سیاه کوچولو». پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی. 3(2): 113-101.
کنعانی، ابراهیم (1394). «نظام ارزشی گفتمان در قصه‎ای از مثنوی؛ رویکرد نشانه‎معناشناختی». مجموعه مقالات هشتمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، 1804-1791.
کنعانی، ابراهیم (1397). «تحلیل نظام شَوِشی در غزل کمال خجندی با رویکرد نشانه-معناشناختی». شعرپژوهی، 10(3): 140-119.
گرمس، ژولین آلژیرداس(1389).  نقصان معنا. ترجمۀ حمیدرضا شعیری، تهران: علم.
میلانی، عباس و میرزاده، مریم (1398). انسانگرایی در سعدی. تهران: نشر زمستان.
یوسفی، غلامحسین (1398). گلستان سعدی. تصحیح و توضیح. تهران: نشر خوارزمی. چاپ چهاردهم.
Reference
Bertrand, D. (2000). Precis de semiotique litteraire. Paris: Nathan.
 
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
بهار و تابستان 1402 به یاد دکتر کورش صفوی (1335-1402)
شهریور 1402
صفحه 153-170
  • تاریخ دریافت: 28 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 17 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 17 شهریور 1402