مفهوم‌سازی «تعارف» در آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تعارف از مهم‌ترین مؤلفه‌های هویت فرهنگی ایرانیان و عنصر اصلی ادب آیینی فارسی است و نقش مهمی را در ارتباطات ایرانیان و ارتباطات بین فرهنگی میان ایرانیان و غیرایرانیان ایفا می‌کند. شناسایی تعارف یکی از امکان‌ها و شرایط عمده در شناسایی وضعیت فرهنگ و زندگی روزمره ایرانی است. این مقاله با بهره‌گیری از جامعه‌شناسی صوری زیمل و نظریه کنش گفتار آستین در زبان‌شناسی به بررسی جایگاه «تعارف ایرانی» در آموزش زبان فارسی و پیچیدگی‌های کلامی آن می‌پردازد. تعارف، علی رغم در هم تنیدگی با زبان و فرهنگ ایرانی، در پژوهش های زبان و فرهنگ ایرانی به عنوان زبان دوم چندان مورد توجه نیست. تعارف ایرانی جنبه های مختلف و متعددی دارد و به نسبت موقعیت، سن، تحصیلات و سطح اجتماعی افراد متغیر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان آگاهی و دیدگاه فارسی‌آموزان خارجی از یادگیری تعارفات ایرانی هنگام قرارگیری آن‌ها در شرایط مختلف است و نیز روش تحقیق به صورت مصاحبه غیر حضوری با فارسی آموزان خارجی انجام شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد. میزان آگاهی بسیاری از فارسی‌آموزان خارجی برای یادگیری تعارفات ایرانی زیاد بود و آموزش تعارفات ایرانی را برای ارتقاء کیفیت یادگیری زبان فارسی الزامی دانستند. به دلیل ناآشنایی زبان‌آموزان غیرفارسی‌زبان با تعداد محدودی از ساختارهای اجتماعی تعارف و کنش‌های گفتاری با مشکل مواجهه می شدند. هم‌چنین یافته‌ها نشان می‌دهد که آشنایی با سازوکار فرهنگی تعارف، موجب دریافت بهتر پیام‌های تعارف توسط فارسی‌آموزان می‌شود به‌طوری که در تقویت ارتباطات اجتماعی می‌توانند آگاهانه از آن استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
بهار و تابستان 1402 به یاد دکتر کورش صفوی (1335-1402)
شهریور 1402
صفحه 129-151
  • تاریخ دریافت: 12 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 07 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 07 شهریور 1402