ریخت‌شناسی طنز در کاریکاتورهای کرونایی عربی بر اساس نظریة ایوان فوناژی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

چکیده

کاریکاتور اغلب به شکل طنزآمیز طراحی می‌شود تا همزمان با این‌که نقدی بر مسایل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارد، مخاطب را نیز به تفکر دعوت نماید. پس از همه‌گیری کرونا در جهان، کاریکاتوریست‌ها علاقة زیادی به طراحی کاریکاتورهایی با موضوعات مرتبط به کرونا، قرنطینه و دستورالعمل‌های بهداشتی پیدا کردند. از آن‌جا که ویژگی بارز کاریکاتور، انحراف از معیار و تبدیل نمودن ویژگی‌ها و رفتارهای افراد و پدیده‌ها به شکل‌های جالب و خنده‌دار است؛ کاریکاتورهای کرونایی عربی را می‌توان بر اساس شگردهای انحراف از معیار که نخستین‌بار توسط ایوان فوناژی مطرح شد، تحلیل نمود. بر این اساس در این پژوهش تلاش می‌شود با تکیه‌ بر روش توصیفی-تحلیلی کاریکاتورهای کرونایی عربی بر اساس نظریة فوناژی تحلیل شود. نتایج نشان می‌دهد مهم‌ترین شگردهای به کار رفته در کاریکاتورهای مورد بحث عبارتند از اتصال کوتاه، گروتسک، تخریب حدس، غرابت صور خیال، انسان‌انگاری و جاندارانگاری. همچنین تعامل گسترده و خلاقانه‌ای در به کارگیری هر یک از این شگردها وجود دارد که گاه یک کاریکاتور را تبدیل به تلفیقی از چندین شگرد انحراف از معیار می‌کند. در نتیجه کاریکاتوریست‌های عرب تمام تلاش خود را به ‌کار گرفته‌اند تا نتیجة کارشان شبیه به موضوع کرونا باشد، با این تفاوت که با اضافه شدن عنصر اغراق در متن و تصویر، نتیجة کار انتزاعی‌تر و منحصر به فردتر شده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع فارسی
اخوّت، احمد (1371). نشانه‌شناسی مطایبه. اصفهان: انتشارات فردا.
تامسون، فیلیپ (1384). گروتسک در ادبیات. ترجمه: غلامرضا امامی. شیراز: انتشارات نوید شیراز.
حبیبی، علی‌اصغر، عرب یوسف‌آبادی، عبدالباسط، بیات کشکولی، مژگان (1400). «معناشناسی استعاره‌های چندوجهی در کاریکاتورهای کرونایی مجلة الیوم السابع با استناد به الگوی فورسویل». علم زبان. دورة 8. ویژه‌نامه کرونا. 153-178.
شیری، قهرمان (1376). «راز طنزآوری». ادبیات معاصر. 2(17):40-47.
عسکری، عبدالمهدی (1401). بررسی زبان، شکل و محتوای مجلة طنز و کاریکاتور: 1369-1399. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور، واحد شیراز.
ناصری، فرشته (1400). «بررسی شگرد اتصال کوتاه در رمان هیس». پژوهش‌های نثر و نظم فارسی. 5(11): 227-247.
منابع عربی
حنان، حمادی (2019). «تلقی فن الکاریکاتیر ناجی العلی أنموذجا». جامعة عبدالحمید بن بادیس: أطروحة الماجستیر فی الفنون التشکیلیة.
رامز یوسف، محمود؛ عرفة، نورا محمد (2023). «إعداد مقیاس الحس الفکاهی وتقدیر خصائصه الشخصیة لدی عینة من المعلمین بمرحلة التعلیم الأساسی». کلیة التربیة. 47(3): 149-173.
سالم، حمدان خضر (2008). «الاتجاهات السیاسیة للکاریکاتیر فی جریدة الشرق الأوسط». جامعة بغداد: الباحث الإعلامی.1(4): 65-82.
سیمز، لاری (2017). تقریر التعذیب وثائق برنامج التعذیب الأمریکی بعد أحداث 11 سبتمبر. ط1. الریاض: العبیکان.
 
References
Askari, A. M. (2021). Investigation of the language, form and content of humor and caricature magazine: 1990-2020. Payam Noor University: Master's Thesis. [in Persian]
Fonagy, I. (2001). Language within Language. Amsterdam: John Benjamin Publishing Company.
Fonagy, I. & Kawaguchi, Y. (2002). Prosody and syntax. Amsterdam: john Benjamin. 
Fonagy, I. (1998). Satire as a language. Amsterdam: john Benjamin publishing company.
Fonagy, I. (1996). “The approaches of satire in the literature”. Linguistics. 4 (19): 106-121.
Habibi, A. A. , Arab Yousefabadi, A. B. and Bayat Kashkoli, M. (2021). “Metaphors in Coronary Cartoons by Al-Yawm Al-Sabeeh Magazine Based on Forsville Theory”. Language Science, 8(0), [in Persian]
Hanan, H. (2019). The art of caricature, Naji Al-Ali, is a model. Abdelhamid Ben Badis University: Master’s thesis in Fine Arts. [in Arabic]
Naseri, F. (2022). "Investigation of the short-circuit trick in Hayes's novel". Researches of Persian prose and rhyme. 5 (11): 227-247. [in Persian]
Okhowwat, A. (2019). The semiotics of humor. Ch1. Isfahan: Farda. [in Persian]
Ramez Youssef, M., & Arafa, N. M. (2023). “Preparing a measure of the sense of humor and assessing its personal characteristics among a sample of teachers in the basic education stage.” Journal of the Faculty of Education. 3 (47): 149-173. [in Arabic]
Salem, H. K. (2008). “Political trends of cartoons in Asharq Al-Awsat newspaper.” University of Baghdad: Media Researcher. 1 (4): 65-82. [in Arabic]
Shiri, H. (1998). "The secret of humor". Contemporary Literature. 2 (17): 40-47. [in Persian]
Sims, L. (2017). Torture Report Documents the US torture program after the events of September 11. 1st edition. Riyadh: Obeikan. [in Arabic]
Thomson, P. (2004). Grotesque in literature. Translation: Gholamreza Emami. Shiraz: Navid Shiraz Publication. [in Persian]