کاربرد تنوعات گونه‌ای و زبانی اقوام ایرانی در شهر تهران براساس زبان‌شناسی اجتماعی- شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبانشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر، شأن و منزلت اجتماعی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی برکاربرد تنوعات گونه ای از منظر واقعیت های شناختی پشت پرده ی کاربرد واقعی زبان، در چارچوب نظریه لکتال مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار به کارگرفته شده در این پژوهش، پرسشنامه پیمایشی محقق ساخته و مصاحبه می‌باشد. داده‌های زبانی از 314 شرکت کننده به صورت نیمه تصادفی از جامعه زبانی دارای اصالت های قومی- زبانی 10 قوم ایرانی گرداوری شده است. شرکت‌کنندگان امکان انتخاب یک گونه زبانی (گونه زبانی مادری یا گونه زبانی معیار) در 2 حوزه داخل خانواده (گفتگو با پدر و مادر، خواهر و برادر، همسر و فرزند) و حوزه خارج از خانواده (گفتگو با همکاران، مدرسان، همکلاسان و مردم کوچه و بازار) را دارند. برای سنجش گویه‌های پرسشنامه از مقیاس لیکرت، برای پایایی، از آلفای کرونباخ، برای دریافت نتایج آماری از آزمون کای دو، برای همبستگی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. در نهایت 54/83 درصد از گویندگان گونه‌های زبانی در تهران، به دلیل مولفه قدرت، اعتبار بخشی گونه معیار، فرار از قضاوت های منفی مخاطبین تهرانی و نیز کسب وجهه اجتماعی، در گفتار روزانه، گونه معیارزبان فارسی را برگزیده‌اند. به لحاظ مولفه هویت، گویندگان زبان‌ها به خصوص لک‌ها و کردها، احساس هویت قوی‌تری نسبت به گونه زبانی مادری دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 27 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 27 فروردین 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار