همانگویی در زبان فارسی: رویکردی صرفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری زبان‌شناسی، دانشکدۀ زبان‌های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی رابطه ی مفهومی همانگویی در زبان فارسی و مقایسه آن با طبقه‌بندی ساختواژی ژیمانک (2015) می‌پردازد. بر مبنای این طبقه‌بندی، رابطه مفهومی همانگویی در وهله اول در دو گروه ترکیب و اشتقاق قابل بررسی است که در گروه ترکیب، ترکیب ِ بدل و در گروه اشتقاق، اتصال وندهای هم‌معنا با پایه، اتصال وندهای غیرتغییردهنده‌ی معنای پایه، اتصال وندهای هم-نقش بر یک پایه واحد و تکرار وند از زیرمجموعه‌های این طبقه به‌شمار می‌روند. مطالعه حاضر با اتخاذ روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده‌هایی که هر یک بیانگر نوعی حشو، تکرار یا همانگویی است انجام و با هر طبقه مقایسه شد. داده‌ها از منابع سمعی-بصری از جمله رادیو و تلویزیون، منابع الکترونیکی و گفتار روزمره‌ی گویشوران فارسی زبان تهیه و سپس منطبق با الگوی پیشنهادی ژیمانک فهرست شد. نتیجه حاصل از این بررسی نشان داد واژه‌های مرکب و اشتقاقی رایج در زبان فارسی که بیانگر حشو یا همانگویی است با آنچه ژیمانک مطرح کرده انطباق دارد و الگویی نیست که برای آن واژه‌ای در زبان فارسی موجود نباشد. ضمن اینکه داده‌های زبان فارسی را واژه‌های رسمی و غیررسمی و محاوره‌ای و در برخی موارد، واژه‌ای متعلق به یک لهجه خاص تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


منابع فارسی
اسفندیاری، محمد (1392). زائد نویسی در زبان فارسی: حشو قبیح. برگرفته از سایت زبان و ادبیات فارسی به آدرس: http://aryaadib.blogfa.com/post/988.
پژمان، عباس (1384). انواع حشو در ادبیات و زیبایی­شناسی حشوها. سخنرانی ارائه‌شده در همایش ترجمه در ایران، مشهد، متن سخنرانی موجود در وب­سایت: http://khabgard.com/3335/
دانشگر، محمد (1383). حشو در نوشته­های امروز.  پژوهش­های ادبی. شمارۀ 4، 114-83
صفوی، کورش (1387). درآمدی بر معنی­شناسی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سوره مهر
کردی، رسول (1389). حشو در ادب فارسی. رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارۀ 4، 37-34
 
References
 
Bauer, L., Lieber, R., & Plagal, I. (2013). The Oxford reference guide to English morphology. Oxford: Oxford University Press.
Bloomer, R. K. (1996). “Die pleonastischen Zusammensetzungen der deutschen Gegenwartssprache”. American Journal of Germanic Linguistics and Literature 8: 69-90.
Frazer, B. (1988). “Motor oil is motor oil. An account of English nominal tautologies”. Journal of Pragmatics 12: 215-220.
Gardani, F. (2015). “Affix pleonasm in Word-formation”. An international handbook of the languages of Europe, ed. Ohnheiser Ingeborg, Olsen Susan, and Rainer Franz. Berlin/NewYork: De Gruyter Mouton.
Gibbs, H. P. & Nancy S. M. (1990). “Why boys will be boys and girls will be girls: Understanding colloquial tautologies”. Journal of Psycholinguistic Research 19(2): 125-145.
Hatcher, A. (1952). “Modern Appositional Compounds of Inanimate Reference”. American Speech 27(1): 3-15.
Lehmann, C. (2005). “Pleonasm and hypercharacterisation”. In Yearbook of Morphology, ed. Geert E. Booij and Jaap van Marle. 119-154. Dordrecht: Springer.
Marchand, H. (1969). The categories and types of present-day English word-formation. 2nd edition. Munchen: C. H. Beck.
Szymanek, B. (2015). “Remarks on tautology in word-formation”. In Laurie Bauer et al, Semantics of complex words, Springer, 143-161